Dodeka

Dodeka

Griechische Zahlwörter, die zumeist über das Lateinische aus dem Altgriechischen vermittelt wurden, sind wie griechische Präpositionen Wortbestandteil vieler deutscher und internationaler Fach- und Lehnwörter. Zur Zahlenschreibung der antiken Griechen siehe Griechische Zahlen.

Inhaltsverzeichnis

Altgriechische Zahlwörter

Die Tabelle zeigt die Formen des attischen Dialekts.

Kardinalzahl (Nominativ) Ordinalzahl (Maskulinum Nominativ) Multiplikativa Präfix Derivate
1 εἷς, μία, ἕν
[heîs, mía, hen] 1
πρῶτος [prôtos] ἅπαξ [hápax]
ἁπλοῦς [haploûs]
μονο- [mono-] Protagonist, Protandrie, Protogynie, Protokoll, Proton, Protoplasma, Prototyp, Protein, Hapax legomenon, Haploid, Monochrom, Monogamie, Monogramm, Monotheismus, Hendiadyoin
2 δύο [dýo] δεύτερος [deúteros] δίς [dís]
διπλόος [diplóos]
δι- [di-] Deuterium, Deuteron, Deuteragonist, Deuteronomium,Diplodocus, Diploid, Digramm, Distichon, Distickstoffmonoxid, Dichlormethan, Diethylether, Dicyclopentadien
3 τρεῖς, τρία [treîs, tría] 2 τρίτος [trítos] τρίς [trís] τρι- [tri-] Trigramm, Triptychon, Triton, Trichlormethan, Trilogie, Trillion, Tritonus
4 τέτταρες, τέτταρα [téttares, téttara] 2 τέταρτος [tétartos] τετράκις [tetrákis] τετρα- [tetra-] Tetrade, Tetraeder, Tetragon, Tetragramm, Tetralogie, Tetrameter, Tetrarch, Tetrachlorkohlenstoff, Tetrachlormethan, Tetryl
5 πέντε [pénte] πέμπτος [pémptos] πεντάκις [pentákis] πεντα- [penta-] Pentachlorphenol, Pentachord, Pentaeder, Pentagon, Pentagramm, Pentamerie, Pentamerone, Pentameter, Pentan, Pentaprisma, Pentateuch, Pentathlon, Pentatonik, Pentode, Pentium
6 ἕξ [hex] ἕκτος [héktos] ἑξάκις [hexákis] ἑξα- [hexa-] Hexadezimal, Hexaeder, Hexagon, Hexagramm, Hexalogie, Hexameter, Hexapoden, Hexan
7 ἑπτά [heptá] ἕβδομος [hébdomos] ἑπτάκις [heptákis] ἑπτα- [hepta-] Heptagon, Heptagramm, Heptameter, Heptan
8 ὀκτώ [oktō] ὄγδοος [ógdoos] ὀκτάκις [oktákis] ὀκτα- [okta-] Oktaeder, Oktan, Oktogon, Oktogramm, Oktopus, Oktopode
9 ἐννέα [ennéa] ἔνατος [énatos] ἐνάκις [enákis] ἐννεα- [ennea-] Enneagramm, Ennealogie
10 δέκα [déka] δέκατος [dékatos] δεκάκις [dekákis] δεκα- [deka-] Dekade, Dekaeder, Dekagon, Dekagramm, Dekalog, Dekapode, Dekan
11 ἕνδεκα [héndeka] ἑνδέκατος [hendékatos] ἑνδεκάκις [hendekákis] ἑνδεκα- [hendeka-] Hendekasyllabus
12 δώδεκα [dōdeka] δωδέκατος [dōdékatos] δωδεκάκις [dōdekákis] δωδεκα- [dōdeka-] Dodekaeder, Dodekanes, Dodekaphonie, Dodekaórton
13 τρεῖς/τρία καὶ δέκα [treîs/tría kaì déka] 2 τρίτος καὶ δέκατος [trítos kaì dékatos] τρισκαιδεκάκις [triskaidekákis] τρισκαιδεκα- [triskaideka-] Triskaidekaphobie
14 τέτταρες/τέτταρα καὶ δέκα [téttares/téttara kaì déka] 2 τέταρτος καὶ δέκατος [tétartos kaì dékatos] τετρακαιδεκάκις [tetrakaidekákis] τετρακαιδεκα- [tetrakaideka-] Tetradekasilan
15 πεντεκαίδεκα [pentekaídeka] πέμπτος καὶ δέκατος [pémptos kaì dékatos] πεντεκαιδεκάκις [pentakaidekákis] πεντακαιδεκα- [pentakaideka-] Pentadekan
16 ἑκκαίδεκα [hekkaídeka] ἕκτος καὶ δέκατος [héktos kaì dékatos] ἑκτακαιδεκάκις [hektakaidekákis] ἑκτακαιδεκα- [hektakaideka-]  
17 ἑπτακαίδεκα [heptakaídeka] ἕβδομος καὶ δέκατος [hébdomos kaì dékatos] ἑπτακαιδεκάκις [heptakaidekákis] ἑπτακαιδεκα- [heptakaideka-]  
usw.
20 εἴκοσι [eíkosi] εἰκοστός [eikostós] εἰκοσάκις [eikosákis] εἰκοσα- [eikosa-] Ikosaeder
30 τριάκοντα [triákonta] τριακοστός [triakostós] τριακοντάκις [triakontákis] τριακοντα- [triakonta-] Triakontan
40 τετταράκοντα [tettarákonta] τετταρακοστός [tettarakostós] τετταρακοντάκις [tettarakontákis] τετταρακοντα- [tettarakonta-]  
50 πεντήκοντα [pentēkonta] πεντηκοστός [pentēkostós] πεντηκοντάκις [pentēkontákis] πεντηκοντα- [pentēkonta-] Pentekontaetie, Pentekoste
usw.
100 ἑκατόν [hekatón] ἑκατοστός [hekatostós] ἑκατοντάκις [hekatontákis] ἑκατον(το)- [hekaton(to)-] Hekatombe, Hekatoncheiren, Hektar, Hektoliter
200 διακόσιοι, διακόσιαι, διακόσια [diakósioi], [diakósiai], [diakósia] 1 διακοσιοστός [diakosiostós] διακοσάκις [diakosákis] διακοσa- [diakosa-]  
300 τριακόσιοι, τριακόσιαι, τριακόσια [triakósioi] usw. 1 τριακοσιοστός [triakosiostós] τριακοσάκις [triakosákis] τριακοσa- [triakosa-]  
usw.
1.000 χίλιοι, χίλιαι, χίλια [chílioi] 1 χιλιοστός [chilostós] χιλιάκις [chiliákis] χιλιο- [chilio-] Chiliasmus, Chiliarch, Kilo, Kilometer
2.000 δισχίλιοι, δισχίλιαι, δισχίλια [dischílioi] 3 1 δισχιλιοστός [dischilostós] 3 δισχιλιάκις [dischiliákis] 3 δισχιλιο- [dischilio-] 3  
usw.
10.000 μύριοι, -αι, -α [mýrioi] 1 μυριοστός, μυριαστός [myriostós, myriastós] μυριάκις [myriákis] μυριο- [myrio-] Myriade, Myriapoda, Myriorama
20.000 δισμύριοι, -αι, -α [dismýrioi] 1 δισμυριοστός, δισμυριαστός [dismyriostós, dismyriastós] δισμυριάκις [dismyriákis] δισμυριο- [dismyrio-]  
usw.

Für die Verbindung von Einern, Zehnern, Hundertern, Tausendern usw. gilt:
Geht die kleinere Dezimaleinheit voran, so muss καί stehen,
geht die größere voran, so kann καί stehen.


Die Zahlen 1,2,3 und 4 werden dekliniert und infolgedessen auch alle damit zusammengesetzten Zahlen:

Nominativ Genitiv Dativ Akkusativ
1 εἷς, μία, ἕν [heîs, mía, hen] 1 ἑνός, μιᾶς, ἑνός [henós], [miâs], [henós] ἑνί, μιᾷ, ἑνί [hení, miâ, hení] ἕνα, μίαν, ἕν [héna, mían, hén]
2 (Dual) δύο [dýo] δυοῖν [dyoîn] δυοῖν [dyoîn] δύο [dýo]
3 τρεῖς, τρία [treîs, tría] 2 τριῶν [triōn] τρισί(ν) [trisí(n)] τρεῖς, τρία [treîs, tría]
4 τέτταρες, τέτταρα [téttares, téttara] 2 τεττάρων [tettárōn] τέτταρσι(ν) [téttarsi(n)] τέτταρες, τέτταρα [téttares, téttara]

1 Die Reihenfolge der Genera ist Maskulinum, Femininum, Neutrum.
2 Maskulinum und Femininum fallen zusammen und die Reihenfolge ist Maskulinum/Femininum, Neutrum.
3 Das „sch“ ist getrennt zu sprechen, also wie z.B. im Wort „Dornröschen“.

Neugriechische Zahlwörter

Die Grundzahlen und deren Lautung nach IPA

0 μηδέν [miˈðɛn]            
1 ένας, μία, ένα (1) [ˈɛnas], [ˈmia], [ˈɛna] 11 ένδεκα/έντεκα [ˈɛnðɛka]/[ˈɛndɛka]      
2 δύο [ˈðiɔ] 12 δώδεκα [ˈðɔðɛka] 20 είκοσι [ˈikɔsi]
3 τρεις, τρεις, τρία (1) [tris], [ˈtria] 13 δεκατρείς, -τρία (1) [ðɛkaˈtria] 30 τριάντα [triˈanda]
4 τέσσερεις, -ρις, τέσσερα (1) [ˈtɛsɛris], [ˈtɛsɛra] 14 δεκατέσσερις, -α (1) [ðɛkaˈtɛsɛra] 40 σαράντα [saˈranda]
5 πέντε [ˈpɛndɛ] 15 δεκαπέντε [ðɛkaˈpɛndɛ] 50 πενήντα [pɛˈninda]
6 έξι [ˈɛksi] 16 δεκαέξι [ðɛkaˈɛksi] 60 εξήντα [ɛˈksinda]
7 εφτά (auch επτά (2)) [ɛfˈta] ([ɛpˈta]) 17 δεκαεφτά [ðɛkaɛfˈta] 70 εβδομήντα [ɛvðɔˈminda]
8 οχτώ (auch οκτώ (2)) [ɔxˈtɔ] ([ɔkˈtɔ]) 18 δεκαοχτώ [ðɛkaɔxˈtɔ] 80 ογδόντα [ɔɤˈðɔnda]
9 εννιά (auch εννέα (2)) [ɛˈnʲa] ([ɛnˈɛa]) 19 δεκαεννιά [ðɛkaɛˈnʲa] 90 ενενήντα [ɛnɛ'ninda]
10 δέκα [ˈðɛka] 20 είκοσι [ˈikɔsi] 100 εκατό(ν) [ɛkaˈtɔ(n)]
      21 είκοσι ένα (1)   101 εκατόν ένα (1)  
      22 είκοσι δύο   200 διακόσιοι, -κόσιες,
-κόσια (1)
[ðiaˈkɔsça]
      23 είκοσι τρία (1)   300 τριακόσιοι, - κόσιες,
-κόσια (1)
[triaˈkɔsça]
      24 είκοσι τέσσερα (1)   1000 χίλιοι, χίλιες, χίλια (1) [ˈçilʲa]
      25 είκοσι πέντε   2000 δύο χιλιάδες [çiˈlʲaðɛs]

(1) Die Zahlwörter für 1, 3 und 4 werden nach Genus unterschieden und dekliniert, dadurch ebenso die zusammengesetzten Zahlen 13, 14, 21, 23, 24, usw. Das gleiche gilt für alle Hunderter (außer der 100 selbst) und die Zahl 1000. Bei den deklinierten Zahlworten ist die Reihenfolge mask./fem./neut. angegeben. Beim bloßen Zählen wird die Form des Neutrums benutzt.

(2) Sprech- und Schreibalternativen, keine Deklination

Siehe auch

Lateinische Zahlwörter


Wikimedia Foundation.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • dodeka- — DEFINICIJA kao prvi dio riječi znači dvanaest, dvanaestorostruk; dvanaestero [dodekaedar; dodekasilabičan] ETIMOLOGIJA grč. dódeka: dvanaest …   Hrvatski jezični portal

  • Dodĕka — (gr.), zwölf …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Dodĕka — (griech.), zwölf, namentlich in den mathematischen Wissenschaften in Zusammensetzungen gebräuchlich. Dodekadik oder dodekadisches Zahlensystem ist das Zahlensystem mit der Grundzahl 12. Vgl. Zahlensystem …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Dodeka — Dodĕka (grch.), zwölf. Dodekādik, dodekādisches Zahlensystem, s. Duodezimalsystem …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Dodeka — Dodeka, griech., 12; Dodekaëder, einer der 5 regulären Körper, von 12 gleichen regelmäßigen Fünfecken begränzt. Dodekaëdralzahlen, diejenigen Polygonalzahlen, deren 3. Differenzen = 27 sind, z.B. 1, 20, 84, 220, 455 etc. Dodekagon, regelmäßiges… …   Herders Conversations-Lexikon

  • Dōdeka — Dodéca Dodéca est un préfixe d origine grecque signifiant douze (12). En grec, la forme est dṓdeka (δώδεκα) composée de dō, forme préfixale de dúo (δύο) signifiant deux (2), et de déka (δέκα) signifiant dix (10). dodécaèdre, solide composé de 12… …   Wikipédia en Français

  • Dodekapolis — Dodekạpolis   [griechisch »Zwölfstädtebund«] die, , Bezeichnung für einen Verband griechischer Städte, z. B. die ionische Dodekapolis in Kleinasien, der Milet, Myus, Priene, Samos, Ephesos, Kolophon, Lebedos, Teos, Erythrai, Chios, Klazomenai… …   Universal-Lexikon

  • Daughter of the Lioness — Trickster s Queen, the second book of the duology. Trickster s Choice Trickster s Queen Author Tamora Pierce …   Wikipedia

  • Kati Simveni — Infobox Album Name = Kati Simveni Type = Studio Artist = Anna Vissi Released = 1985 Recorded = Genre = Length = Label = CBS Producer = DISKI CBS (CBS Records Greece) Reviews = Last album = Na Hes Kardia (1984) This album = Kati Simveni (1985)… …   Wikipedia

  • Steve Macdonald — Infobox musical artist Name = Steve Macdonald Img capt = Steve Macdonald at Ohio Valley Filk Festival 2005 Img size = Landscape = Background = solo singer Birth name = Alias = Born = Michigan, United States Died = Origin = Instrument = Voice type …   Wikipedia

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”