Tredecim

Tredecim

Lateinische Zahlwörter: Das Lateinische kennt vier grundlegende Arten von Zahlwörtern (Numeralia):

  1. Kardinalzahlen (eins, zwei, drei ...)
  2. Ordinalzahlen (der erste, der zweite, der dritte, ...)
  3. Wiederholungszahladverbien (einmal, zweimal, dreimal, ...)
  4. Distributivzahlen (einzelne, je zwei, je drei, ...)

Inhaltsverzeichnis

Liste der Zahlworte

Zahl Kardinalzahl Ordinalzahl Zahladverbien Distributivzahl Arabische Zahl
I ūnus prīmus semel singulī 1
II duo secundus bis bīnī 2
III trēs tertius ter ternī 3
IV quattuor quārtus quater quaternī 4
V quīnque quīntus quīnqiēs quīnī 5
VI sex sextus sexiēs sēnī 6
VII septem septimus septiēs septēnī 7
VIII octō octāvus octiēs octōnī 8
IX novem nōnus noviēs novēnī 9
X decem decimus deciēs dēnī 10
XI ūndecim ūndecimus ūndeciēs ūndēnī 11
XII duodēcim duodecimus duodeciēs duodēnī 12
XIII trēdecim tertius decimus ter deciēs ternī dēnī 13
XIV quattuordecim quārtus decimus quater deciēs quaternī dēnī 14
XV quīndecim quīntus decimus quīnquiēs deciēs quīnī dēnī 15
XVI sēdecim sextus decimus sexiēs deciēs sēnī dēnī 16
XVII septendecim septimus decimus septiēs deciēs septēnī dēnī 17
XVIII duodēvīgintī duodēvīcēsimus duodēvīciēs duodēvīcēnī 18
XIX ūndēvīgintī ūndēvīcēsimus ūndēvīciēs ūndēvīcēnī 19
XX vīgintī vīcēsimus vīciēs vīcēnī 20
XXX trīgintā trīcēsimus trīciēs trīcēnī 30
XL quadrāgintā quadrāgēsimus quadrāgiēs quadrāgēnī 40
L quīnquāgintā quīnquāgēsimus quīnquāgiēs quīnquāgēnī 50
LX sexāgintā sexāgēsimus sexāgiēs sexāgēnī 60
LXX septuāgintā septuāgēsimus septuāgiēs septuāgēnī 70
LXXX octōgintā octōgēsimus octōgiēs octogēnī 80
XC nōnāgintā nōnāgēsimus nōnāgiēs nōnāgēnī 90
C centum centēsimus centiēs centēnī 100
CC ducentī ducentēsimus ducentiēs ducēnī 200
CCC trecenti trecentēsimus trecentiēs trecēnī 300
CD quadringentī quadrigentēsimus quadringentiēs quadringēnī 400
D quīngentī quīngentēsimus quīngentiēs quīngēnī 500
DC sescenti sescentēsimus sescentiēs sescēnī 600
DCC septingentī septingentēsimus septingentiēs septingēnī 700
DCCC octingentī octingentēsimus octingentiēs octingēnī 800
CM nōngentī nōngentēsimus nōngentiēs nōngēnī 900
M mīlle mīllēsimus mīliēs singula mīlia 1000

Sonstige Zahlworte

Außerdem gibt es Wörter für einfach, zweifach, etc. (Multiplikativa):

  1. simplex
  2. duplex
  3. triplex
  4. quadruplex
  5. quīnquiplex

Auch gibt es eine hierarchische Form der Ordinalia, die deutsch mit an erster Stelle wiedergegeben wird:

  1. prīmarius
  2. secundarius
  3. tertiarius

Diese Wörter sind aber für höhere Zahlen ungebräuchlich.

Multiplikation und Bruchzahlen

Die Zahladverbien und Distributivzahlen gebraucht man z. B. beim Multiplizieren:

5\cdot4=20 hieß quīnquiēs quaternī sunt vīgintī, also: ‚fünfmal je vier sind zwanzig‘.

Latein kennt keine Partitiva (Bruchzahlen, wie dt. drittel, viertel), es gilt als Regel:

  • wenn der Zähler um genau eins kleiner ist als der Nenner, steht partes (‚Teile‘)
  • bei Zähler eins steht pars
  • sonst steht der Genitiv der Ordnungszahl für den Nenner:
\tfrac{{1}}{{2}} dimidia pars ‚halber Teil‘, \tfrac{{1}}{{3}} tertia pars ‚dritter Teil‘, \tfrac{{2}}{{3}} duae partes (‚Teile der zwei‘), \tfrac{{3}}{{4}} tres partes (‚drei Teile‘), \tfrac{{3}}{{5}} tres quintae (‚drei der fünf‘)

dimidia ist eine Sonderbildung zu dīmidius, -a, -um ‚halb, nicht ganz‘ aus dis und medius ‚mittel‘.

Zusammensetzungen

Zudem gibt es viele Wörter, in denen Zahlen vorkommen. Hier eine Auswahl:

  1. ūnifōrmis – einförmig
  2. duplicārius – Soldat mit doppeltem Sold
  3. trivium - Dreiweg, Weggabelung (allgemein bekannte Stelle, daraus später dt. "trivial")
  4. quadrātus – viereckig
  5. quīnquennium – Jahrfünft
  6. sextārius – ein „Schoppen“ von 1/6 congius, etwa 1/2 Liter
  7. september – der 7. Monat (vor 153 v. Chr.)
  8. octipēs – achtfüßig
  9. nōnāria – antikes Straßenmädchen (die durften erst ab der 9. Stunde dem Gewerbe nachgehen, daher der Name)
  10. decennis – zehnjährig

Siehe auch

Griechische Zahlwörter


Wikimedia Foundation.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • Magicicada tredecim — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Arthropoda Class: Ins …   Wikipedia

  • Magicicada tredecim — ? Magicicada tredecim Научная классификация Царство: Животные Тип: Членистоногие Класс: Насекомые …   Википедия

  • TREDECI — tredecim …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • Decim periodical cicadas — Magicicada septendecim (Linnaeus, 1758) was the first periodical cicada described. This 17 year species is closely related to two 13 year species (M. tredecim and M. neotredecim); these three species are often described together as decim… …   Wikipedia

  • Magicicada neotredecim — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum …   Wikipedia

  • treize — [ trɛz ] adj. numér. inv. et n. inv. • treze XIIe; lat. tredecim I ♦ Adj. numér. card. Nombre entier équivalant à dix plus trois (13; XIII). 1 ♦ Avec ou sans déterm. Les treize personnes qui sont venues. Être payé sur treize mois. Ellipt Loc. fam …   Encyclopédie Universelle

  • RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Magicicada neotredecim — ? Magicicada neotredecim Научная классификация Царство: Животные Тип: Членистоногие Класс: Насекомые …   Википедия

  • Trece — (Del lat. tredecim.) ► adjetivo numeral/ sustantivo masculino 1 Que resulta de la suma de diez y tres. ► adjetivo numeral/ sustantivo masculino femenino 2 Se aplica al lugar que ocupa este número en una serie. SINÓNIMO decimotercero ► sustantivo… …   Enciclopedia Universal

  • Liste lateinischer und griechischer Wörter in der biologischen Systematik — Die Liste lateinischer und griechischer Wörter in der biologischen Systematik dient dem Verständnis wissenschaftlicher Namen von Organismen. Die binominale Nomenklatur und einige Namen für höhere Taxa, etwa für Ordnungen, basiert überwiegend auf… …   Deutsch Wikipedia

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”