- Liste tibetischer Könige
-
Die traditionelle Liste der ältesten tibetischen Könige umfasst 42 Namen.[1] Davon gelten die ersten 26 als mythisch, da ihre Existenz nicht hinreichend glaubwürdig bezeugt ist. Die Könige 27-32 werden von der Forschung heute als historische Persönlichkeiten betrachtet.[2] Vom 33. König an sind die Herrscher aus einer Vielzahl von tibetischen und nichttibetischen Quellen gut bekannt.
Erst unter den Königen 31-33 entstand ein einheitlich regierter tibetischer Staat; die früheren Herrscher, die als Yarlung-Dynastie bezeichnet werden, hatten nur die Region des Yarlung-Tals in Südtibet unter ihrer Kontrolle.[3]
Nr. Wylie-Transliteration Regierungszeit offizielle Transkription (VRCh) THDL-Transkription andere Schreibweisen Tibetisch Pinyin Chinesisch 1 gnya khri btsan po ca. 400–300 v. Chr. Nyachi Zainbo Nyatri Tsenpo Nyatri Tsanpo གཉ་ཁྲི་བཙན་པོ Nièchì Zànbù 聶赤贊布 2 mu khri btsan po Muchi Zainbo Mutri Tsenpo Mutri Tsanpo མུ་ཁྲི་བཙན་པོ Mùchì Zànbù 穆赤贊布 3 ding khri btsan po Tingchi Zainbo Dingtri Tsenpo Dingtri Tsanpo དིང་ཁྲི་བཙན་པོ Dīngchì Zànbù 丁赤贊布 4 so khri btsan po Sochi Zainbo Sotri Tsenpo Sotri Tsanpo སོ་ཁྲི་བཙན་པོ Suǒchì Zànbù 索赤贊布 5 mer khri btsan po Mêrchi Zainbo Mertri Tsenpo Metri Tsanpo མེར་ཁྲི་བཙན་པོ Měichì Zànbù 美赤贊布 6 gdags khri btsan po Dagchi Zainbo Daktri Tsenpo Dagtri Tsanpo གདགས་ཁྲི་བཙན་པོ Dáchì Zànbù 達赤贊布 7 srib khri btsan po Sibchi Zainbo Siptri Tsenpo Sibtri Tsanpo སྲིབ་ཁྲི་བཙན་པོ Shīchì Zànbù 師赤贊布 8 gri gum btsan po ca. 200 v. Chr. Chikum Zainbo Drigum Tsenpo Drigum Tsanpo གྲི་གུམ་བཙན་པོ Zhìgòng Zànbù 志共贊布 9 pu de gung rgyal / bya khri btsan po Budê Kunggyai / Qachi Zainbo Pude Gunggyel / Jatri Tsenpo Pude Gungyal / Chatri Tsanpo པུ་དེ་གུང་རྒྱལ།་བྱ་ཁྲི་བཙན་པོ Bùdé Gòngjié 布德共杰 10 e sho legs Êxolêg Esholek Esholek ཨེ་ཤོ་ལེགས Àixuělè 艾雪勒 11 de sho legs Dêxolêg Desholek Desholek དེ་ཤོ་ལེགས Déxuělè 德雪勒 12 thi sho legs Tixolêg Tisholek Tisholek ཐི་ཤོ་ལེགས Tíxuělè 提雪勒 13 gung ru legs Kungrulêg Gungrulek Gungrulek གུང་རུ་ལེགས Gǔrúlè 古茹勒 14 vbrong zhi legs Zhongxilêg Drongzhilek Drongsherlek འབྲོང་ཞི་ལེགས Zhòngxièlè 仲謝勒 15 i sho legs Ixolêg Isholek Isholek ཨི་ཤོ་ལེགས Yīxuělè 伊雪勒 16 za nam zin lde Sanam Sindê Zanam Zinde Sanam Sinde ཟ་ནམ་ཟིན་ལྡེ Sànán Sēndé 薩南森德 17 lde vphrul nam gzhung Dêchü Namxung Detrül Namzhung Detrul Namshung ལྡེ་འཕྲུལ་ནམ་གཞུང Déchǔ Nánxióng 德楚南雄 18 se snol gnam lde Sênoi Namdê Senöl Namdé Senol Namde སེ་སྣོལ་གནམ་ལྡེ Sènuò Nándé 色諾南德 19 se snol po lde Sênoi Bodê Senöl Podé Senol Pode སེ་སྣོལ་པོ་ལྡེ Sènuò Bùdé 色諾布德 20 lde snol nam Dênoinam Denölnam Denolnam ལྡེ་སྣོལ་ནམ Dénuònán 德諾南 21 lde snol po Dênoibo Denölpo Denolpo ལྡེ་སྣོལ་པོ Dénuòbù 德諾布 22 lde rgyal po Dêgyaibo Degyelpo Degyalpo ལྡེ་རྒྱལ་པོ Déjiébù 德結布 23 lde sprin btsan Dêzhinzain Detrintsen Detintsan ལྡེ་སྤྲིན་བཙན Dézhēnzàng 德珍藏 24 to ri lung btsan Dori Lungzain Tori Lungtsen Tore Lungtsan ཏོ་རི་ལུང་བཙན Jié Duōrì Lóngzàn 結多日隆贊 25 khri btsan nam Chizainnam Tritsennam Tritsanam ཁྲི་བཙན་ནམ Chìzànnán 赤贊南 26 khri sgra dpung btsan Chizha Bungzain Tridra Pungtsen Trida Pungtsan ཁྲི་སྒྲ་དཔུང་བཙན Chìzhā Bāngzàn 赤扎邦贊 27 thog rje thog btsan Togjê Togzain Tokjé Togtsen Thogje Thoktsan ཐོག་རྗེ་ཐོག་བཙན Chìtuōjízàn 赤脫吉贊 28 tho tho ri gnyan btsan ca. 300 n. Chr. Totori Nyainzain Totori Nyentsen Tho-Tho-ri Nyantsan / Thori Nyantshal ཐོ་ཐོ་ཏི་གཉན་བཙན Chìtuōtuōrìníngxiè 赤脫脫日寧謝 29 khri gnyan gzungs btsan Chinyan Sungzain Trinyen Zungtsen Trinyan Sungtsan ཁྲི་གཉན་གཟུངས་བཙན Chìníng Sōngzàn 赤寧松贊 30 vbrong gnyan lde ru Zhongnyain Dêru Drongnyen Deru Drongnyan Deru འབྲོང་གཉན་ལྡེ་རུ Thòngníng Déwū 仲寧德烏 31 stag ri gnyan gzigs / dmus long dkon pa bkra gshis Dagri Nyainsig Takri Nyenzig Takri Nyansik སྟག་རི་གཉན་གཟིགས་།་དམུས་ལོང་དཀོན་པ་བཀྲ་གཤིས Dárì Níngsè 達日寧色 32 gnam ri srong btsan ca. 601–617 Namri Songzain Namri Songtsen Namri Songtsan གནམ་རི་སྲོང་བཙན Nánrì Sōngzàn 南日松贊 33 srong btsan sgam po 629–650 Songzain Gambo Songtsen Gampo Songtsan Gampo, Songtsän Gampo སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ Sōngzàn Gànbù 松贊幹布 34 gung ri gung btsan 650–655 Kungri Kungzain Gungri Gungtsen Gungri Gungtsan གུང་རི་གུང་བཙན Gòngrì Gòngzàn 共日共贊 35 mang srong mang btsan 649–676 Mangsoin Mangzain Mansong Mangtsen Mangsong Mantsan མང་སྲོང་མང་བཙན Mángsōng Mángzàn 芒松芒贊 36 vdus srong mang po rje 655–676 Düsong Mainbojê Düsong Mangpojé Dusong Mangpoje འདུས་སྲོང་མང་པོ་རྗེ Dùsōng Mángbōjié 杜松芒波杰 37 khri lde gtsug brtan / mes ag tshom 704–755 Chidê Zugdain / Mê Agcom Tridé Tsugten / Mé Aktsom Tride Tsugtan / Me Agtsom ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བརྟན་།་མེས་ཨག་ཚོམ Chìdé Zǔzàn 赤德祖贊 38 khri srong lde btsan 755–797 Chisong Dêzain Trisong Detsen Trisong Detsan, Thrisong Detsän ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན Chìsōng Dézàn 赤松德贊 39 mu ne btsan po 797–798 Munê Zainbo Muné Tsenpo Mune Tsanpo མུ་ནེ་བཙན་པོ Mùnài Zànpǔ 木奈贊普 40 sad na legs / mu tig btsan po / khri lde sron brtsan 798–815 Sadnalêg Satnalek Sadnalek སད་ན་ལེགས་།་མུ་ཏིག་བཙན་པོ་།་ཁྲི་ལྡེ་སྲོན་བརྩན Chìdé Sōngzàn 赤德松贊 41 khri ral pa can / khri gtsug lde btsan 815–841 Chi Raibajain / Chizug Dêzain Tri Relpachen Tri Ralpachen / Tritsuk Detsan, Ralpatschän ཁྲི་རལ་པ་ཅན་།་ཁྲི་གཙུག་ལྡེ་བཙན Móurú Zànpǔ, Chìzǔ Dézàn 牟如贊普、赤祖德贊 42 glang dar ma / u dum btsan po 841–846 Lang Tarma / Udum Zainbo Lang Darma / Udum Tsenpo Lang Darma / Wudum Tsanpo, Langdarma གླང་དར་མ་།་འུ་དུམ་བཙན་པོ Lǎng Dámǎ 朗達瑪 Siehe auch
Literatur
- brag gdong bkras gling dbang rdor བྲག་གདོང་བཀྲས་གླིང་དབང་རྡོར་ / W. Tailing / Zhélún Wàngduō 哲伦•旺多: bod dbyin rgya gsum shan sbyar tshig mdzod བོད་དབྱིན་རྒྱ་གསུམ་ཤན་སྦྱར་ཚིག་མཛོད་ / Collection of Tibetan English Chinese Words / Zàng–Yīng–Hàn duìzhào xiǎo cídiǎn 藏英汉对照小词典 (Beijing, Mínzú chūbǎnshè 民族出版社 1994), ISBN 7-105-02168-3, S. 174–178.
- Haarh, Erik: "The Yar-luñ Dynasty", Kobenhavn 1969.
Einzelnachweise
- ↑ Haarh, Erik: Extract from "The Yar Lun Dynasty", in: The History of Tibet, hg. Alex McKay, Bd. 1, London 2003, S. 144.
- ↑ Haarh, Erik: Extract from "The Yar Lun Dynasty", in: The History of Tibet, hg. Alex McKay, Bd. 1, London 2003, S. 147; Richardson, Hugh: The Origin of the Tibetan Kingdom, in: The History of Tibet, hg. Alex McKay, Bd. 1, London 2003, S. 159 (und Herrscherliste S. 166-167).
- ↑ Kirkland, Russell: The Spirit of the Mountain, in: The History of Tibet, hg. Alex McKay, Bd. 1, London 2003, S. 183; Kollmar-Paulenz, Karénina: Kleine Geschichte Tibets, München 2006, S. 26-31.
Wikimedia Foundation.
