Liste der Könige von Tibet

Die traditionelle Liste der ältesten tibetischen Könige umfasst 42 Namen.^[1] Davon gelten die ersten 26 als mythisch, da ihre Existenz nicht hinreichend glaubwürdig bezeugt ist. Die Könige 27-32 werden von der Forschung heute als historische Persönlichkeiten betrachtet.^[2] Vom 33. König an sind die Herrscher aus einer Vielzahl von tibetischen und nichttibetischen Quellen gut bekannt.

Erst unter den Königen 31-33 entstand ein einheitlich regierter tibetischer Staat; die früheren Herrscher, die als Yarlung-Dynastie bezeichnet werden, hatten nur die Region des Yarlung-Tals in Südtibet unter ihrer Kontrolle.^[3]

Nr.	Wylie-Transliteration	Regierungszeit	Tibetisch	Transkription für den deutschsprachigen Raum	THDL-Transkription	andere Schreibweisen	Pinyin	Chinesisch
1	gnya khri btsan po	ca. 400–300 v. Chr.	གཉ་ཁྲི་བཙན་པོ	Nathri Tsenpo	Nyatri Tsenpo	Nyatri Tsanpo	Nièchì Zànbù	聶赤贊布
2	mu khri btsan po		མུ་ཁྲི་བཙན་པོ	Muthri Tsenpo	Mutri Tsenpo	Mutri Tsanpo	Mùchì Zànbù	穆赤贊布
3	ding khri btsan po		དིང་ཁྲི་བཙན་པོ	Dingthri Tsenpo	Dingtri Tsenpo	Dingtri Tsanpo	Dīngchì Zànbù	丁赤贊布
4	so khri btsan po		སོ་ཁྲི་བཙན་པོ	Sothri Tsenpo	Sotri Tsenpo	Sotri Tsanpo	Suǒchì Zànbù	索赤贊布
5	mer khri btsan po		མེར་ཁྲི་བཙན་པོ	Merthri Tsenpo	Mertri Tsenpo	Metri Tsanpo	Měichì Zànbù	美赤贊布
6	gdags khri btsan po		གདགས་ཁྲི་བཙན་པོ	Dagthri Tsenpo	Daktri Tsenpo	Dagtri Tsanpo	Dáchì Zànbù	達赤贊布
7	srib khri btsan po		སྲིབ་ཁྲི་བཙན་པོ	Sibthri Zainbo	Siptri Tsenpo	Sibtri Tsanpo	Shīchì Zànbù	師赤贊布
8	gri gum btsan po	ca. 200 v. Chr.	གྲི་གུམ་བཙན་པོ	Drigum Tsenpo	Drigum Tsenpo	Drigum Tsanpo	Zhìgòng Zànbù	志共贊布
9	pu de gung rgyal / bya khri btsan po		པུ་དེ་གུང་རྒྱལ།་བྱ་ཁྲི་བཙན་པོ	Pude Gunggyel / Chathri Tsenpo	Pude Gunggyel / Jatri Tsenpo	Pude Gungyal / Chatri Tsanpo	Bùdé Gòngjié	布德共杰
10	e sho legs		ཨེ་ཤོ་ལེགས	Esho Leg	Esholek	Esholek	Àixuělè	艾雪勒
11	de sho legs		དེ་ཤོ་ལེགས	Desho Leg	Desholek	Desholek	Déxuělè	德雪勒
12	thi sho legs		ཐི་ཤོ་ལེགས	Thisho Leg	Tisholek	Tisholek	Tíxuělè	提雪勒
13	gung ru legs		གུང་རུ་ལེགས	Gungru Leg	Gungrulek	Gungrulek	Gǔrúlè	古茹勒
14	vbrong zhi legs		འབྲོང་ཞི་ལེགས	Drongshi Leg	Drongzhilek	Drongsherlek	Zhòngxièlè	仲謝勒
15	i sho legs		ཨི་ཤོ་ལེགས	Isho Leg	Isholek	Isholek	Yīxuělè	伊雪勒
16	za nam zin lde		ཟ་ནམ་ཟིན་ལྡེ	Sanam Sinde	Zanam Zinde	Sanam Sinde	Sànán Sēndé	薩南森德
17	lde vphrul nam gzhung		ལྡེ་འཕྲུལ་ནམ་གཞུང	Dethrül Namshung	Detrül Namzhung	Detrul Namshung	Déchǔ Nánxióng	德楚南雄
18	se snol gnam lde		སེ་སྣོལ་གནམ་ལྡེ	Se Nölnam De	Senöl Namdé	Senol Namde	Sènuò Nándé	色諾南德
19	se snol po lde		སེ་སྣོལ་པོ་ལྡེ	Se Nölpo De	Senöl Podé	Senol Pode	Sènuò Bùdé	色諾布德
20	lde snol nam		ལྡེ་སྣོལ་ནམ	De Nölnam	Denölnam	Denolnam	Dénuònán	德諾南
21	lde snol po		ལྡེ་སྣོལ་པོ	De Nölpo	Denölpo	Denolpo	Dénuòbù	德諾布
22	lde rgyal po		ལྡེ་རྒྱལ་པོ	De Gyelpo	Degyelpo	Degyalpo	Déjiébù	德結布
23	lde sprin btsan		ལྡེ་སྤྲིན་བཙན	De Trintsen	Detrintsen	Detintsan	Dézhēnzàng	德珍藏
24	to ri lung btsan		ཏོ་རི་ལུང་བཙན	Tori Lungtsen	Tori Lungtsen	Tore Lungtsan	Jié Duōrì Lóngzàn	結多日隆贊
25	khri btsan nam		ཁྲི་བཙན་ནམ	Thri Tsennam	Tritsennam	Tritsanam	Chìzànnán	赤贊南
26	khri sgra dpung btsan		ཁྲི་སྒྲ་དཔུང་བཙན	Thri Drapung Tsen	Tridra Pungtsen	Trida Pungtsan	Chìzhā Bāngzàn	赤扎邦贊
27	thog rje thog btsan		ཐོག་རྗེ་ཐོག་བཙན	Thogje Thogtsen	Tokjé Togtsen	Thogje Thoktsan	Chìtuōjízàn	赤脫吉贊
28	tho tho ri gnyan btsan	ca. 300 n. Chr.	ཐོ་ཐོ་རི་གཉན་བཙན	Thothori Nyentsen	Totori Nyentsen	Tho-Tho-ri Nyantsan / Thori Nyantshal	Chìtuōtuōrìníngxiè	赤脫脫日寧謝
29	khri gnyan gzungs btsan		ཁྲི་གཉན་གཟུངས་བཙན	Thrinyen Sungtsen	Trinyen Zungtsen	Trinyan Sungtsan	Chìníng Sōngzàn	赤寧松贊
30	vbrong gnyan lde ru		འབྲོང་གཉན་ལྡེ་རུ	Drongnyen Deru	Drongnyen Deru	Drongnyan Deru	Thòngníng Déwū	仲寧德烏
31	stag ri gnyan gzigs / dmus long dkon pa bkra gshis		སྟག་རི་གཉན་གཟིགས་།་དམུས་ལོང་དཀོན་པ་བཀྲ་གཤིས	Tagri Nyensig / Müslong Könpa Trashi	Takri Nyenzig	Takri Nyansik	Dárì Níngsè	達日寧色
32	gnam ri srong btsan	ca. 601–617	གནམ་རི་སྲོང་བཙན	Namri Songtsen	Namri Songtsen	Namri Songtsan	Nánrì Sōngzàn	南日松贊
33	srong btsan sgam po	629–650	སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ	Songtsen Gampo	Songtsen Gampo	Songtsan Gampo, Songtsän Gampo	Sōngzàn Gànbù	松贊幹布
34	gung ri gung btsan	650–655	གུང་རི་གུང་བཙན	Gungri Gungtsen	Gungri Gungtsen	Gungri Gungtsan	Gòngrì Gòngzàn	共日共贊
35	mang srong mang btsan	649–676	མང་སྲོང་མང་བཙན	Mangsong Mangtsen	Mansong Mangtsen	Mangsong Mantsan	Mángsōng Mángzàn	芒松芒贊
36	vdus srong mang po rje	655–676	འདུས་སྲོང་མང་པོ་རྗེ	Düsong Mangpo Je	Düsong Mangpojé	Dusong Mangpoje	Dùsōng Mángbōjié	杜松芒波杰
37	khri lde gtsug brtan / mes ag tshom	704–755	ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བརྟན་།་མེས་ཨག་ཚོམ	Thride Tsugten / Me Agtshom	Tridé Tsugten / Mé Aktsom	Tride Tsugtan / Me Agtsom	Chìdé Zǔzàn	赤德祖贊
38	khri srong lde btsan	755–797	ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན	Thrisong Detsen	Trisong Detsen	Trisong Detsan, Thrisong Detsän	Chìsōng Dézàn	赤松德贊
39	mu ne btsan po	797–798	མུ་ནེ་བཙན་པོ	Mune Tsenpo	Muné Tsenpo	Mune Tsanpo	Mùnài Zànpǔ	木奈贊普
40	sad na legs / mu tig btsan po / khri lde sron brtsan	798–815	སད་ན་ལེགས་།་མུ་ཏིག་བཙན་པོ་།་ཁྲི་ལྡེ་སྲོན་བརྩན	Sena Leg /Mutig Tsenpo / Thride Songtsen	Satnalek	Sadnalek	Chìdé Sōngzàn	赤德松贊
41	khri ral pa can / khri gtsug lde btsan	815–841	ཁྲི་རལ་པ་ཅན་།་ཁྲི་གཙུག་ལྡེ་བཙན	Thri Relpacen / Thritsug Detsen	Tri Relpachen	Tri Ralpachen / Tritsuk Detsan, Ralpatschän	Móurú Zànpǔ, Chìzǔ Dézàn	牟如贊普、赤祖德贊
42	glang dar ma / u dum btsan po	841–846	གླང་དར་མ་།་འུ་དུམ་བཙན་པོ	Lang Darma / Udum Tsenpo	Lang Darma / Udum Tsenpo	Lang Darma / Wudum Tsanpo, Langdarma	Lǎng Dámǎ	朗達瑪

Siehe auch

• Tibetische Monarchie

Literatur

• brag gdong bkras gling dbang rdor བྲག་གདོང་བཀྲས་གླིང་དབང་རྡོར་ / W. Tailing / Zhélún Wàngduō 哲伦•旺多: bod dbyin rgya gsum shan sbyar tshig mdzod བོད་དབྱིན་རྒྱ་གསུམ་ཤན་སྦྱར་ཚིག་མཛོད་ / Collection of Tibetan English Chinese Words / Zàng–Yīng–Hàn duìzhào xiǎo cídiǎn 藏英汉对照小词典 (Beijing, Mínzú chūbǎnshè 民族出版社 1994), ISBN 7-105-02168-3, S. 174–178.
• Haarh, Erik: "The Yar-luñ Dynasty", Kobenhavn 1969.

Einzelnachweise

1. ↑ Haarh, Erik: Extract from "The Yar Lun Dynasty", in: The History of Tibet, hg. Alex McKay, Bd. 1, London 2003, S. 144.
2. ↑ Haarh, Erik: Extract from "The Yar Lun Dynasty", in: The History of Tibet, hg. Alex McKay, Bd. 1, London 2003, S. 147; Richardson, Hugh: The Origin of the Tibetan Kingdom, in: The History of Tibet, hg. Alex McKay, Bd. 1, London 2003, S. 159 (und Herrscherliste S. 166-167).
3. ↑ Kirkland, Russell: The Spirit of the Mountain, in: The History of Tibet, hg. Alex McKay, Bd. 1, London 2003, S. 183; Kollmar-Paulenz, Karénina: Kleine Geschichte Tibets, München 2006, S. 26-31.